Stadsgids Hans van Meteren neemt ons mee in en om Nijmegen.
Stel, je loopt in de stad en iemand vraagt je naar de Scheve Havikstraat. Dan sta je toch wel gek te kijken, of niet? Nooit gehoord? Ik wel, al was het maar één keer. Iemand had het over het postkantoor aan de Scheve Havikstraat. Door dat postkantoor viel het kwartje.
Burgemeester Van Schaeck Mathonsingel eind jaren 20 van de vorige eeuw.
De Van Schevichavenstraat is genoemd naar Herman Diederik Joan van Schevichaven die nogal wat voor de stad heeft betekend. Dat is best vreemd, want het was een rusteloze man die niet erg honkvast was. Hij bracht het grootste deel van zijn leven in het buitenland door en op de meeste plaatsen bleef hij niet heel erg lang wonen. Pas op zijn 66ste kwam hij terug naar Nijmegen om hier de rest van zijn leven, nog 25 jaar, als een bezetene te schrijven over wat kennelijk toch zijn stad bleef. Over allerlei onderwerpen uit de Nijmeegse geschiedenis, in kranten en in boeken. Het zijn verhalen die zich afspelen in het Nijmegen als kleine provinciestad (dat waren we, nog geen anderhalve eeuw geleden). Hij heeft veel bijgedragen aan de kennis over onze stad, van kleine wetenswaardigheden tot belangrijke ontdekkingen. Ik hoop dat zijn werk wordt heruitgegeven, zodat iedereen er ook nu nog van kan genieten en kan leren.
Het postkantoor jaren 30 van de vorige eeuw. Rechts de Van Schevichavenstraat, links de Van Broeckhuysenstraat.
Niet veel anders, minder komisch, maar wel veel vaker, wordt de Van Schaeck Mathonsingel verhaspeld tot Van Schaik Mathonsingel; onze prachtige entree tot de stad. De singel is vernoemd naar een Hulstenaar die 31 jaar burgemeester van onze stad was, een van de weinigen die, voor zover ik weet, al voor zijn dood een straat naar zich vernoemd kreeg. Weetje: ter ere van hem werd het krachtige Nijmeegse volkslied O stad der Bataven gecomponeerd, een lied dat inmiddels door Al mot ik krupen is ingehaald. Ergens rond 1957 heeft het uit vele, vele kinderkelen geklonken, op de Grote Markt. Ik stond er met mijn tien jaar tussen: ik voel het kippenvel nog.
Stijn Buysstraat juli 1957
Een derde straatnaam wordt door vrijwel iedereen ‘verkeerd’ uitgesproken. Verkeerd is teveel gezegd, want zo doen we het al eeuwen. Maar ik denk toch dat Stijn Buysstraat eigenlijk als Stien Buysstraat moet worden uitgesproken. Stijn sprak je in de middeleeuwen uit als Stien. Stien is ook meer dan Stijn een echte meisjesnaam. Zo moet ze ook in haar tijd (in de eerste helft van de zestiende eeuw) geklonken hebben. En in het echte oude Nijmeegse dialect van voor 1950 klonk de ij ook als ie. Dus: Stijn? Geef mij maar Stien. Niet dat ik ervoor pleit om het officieel te veranderen, je hoeft het niet eens zo uit te gaan spreken, als je maar weet dat het bijna zeker Stien moet zijn. Stien Buys dus. Aangenaam.
Voor stadswandelingen: www.stadswandelingennijmegen.nl Hans van Meteren
Bericht februari 2024
