‘Eenzame eeuw’
In de televisieserie Wintergasten was onlangs de Britse econoom en filosoof Noreena Hertz aan het woord. Zij schreef in 2020 het spraakmakende boek “de Eenzame eeuw”. Over verlies van gemeenschapsgevoel en de opkomst van het populisme. Steeds meer mensen voelen zich eenzaam, zo blijkt uit onderzoek. De wereld wordt steeds individualistischer. Ze deed ook onderzoek naar mensen die stemmen op extreemrechts, zoals de Trump- stemmers in de Verenigde Staten. Een actueel thema ook bij ons, na de monsteroverwinning van de PVV. In Nijmegen niet in de laatste plaats in Dukenburg. In haar boek wijst zij erop dat er in onze tijd door het neoliberalisme een sterke nadruk wordt gelegd op zelfredzaamheid. Eigenbelang wordt boven het belang van de gemeenschap geplaatst.
Wat haar opviel bij het interviewen van veel Trump-stemmers is dat zoveel van hen zich eenzaam en verlaten voelen. Niet alleen is er vaak een gebrek aan contacten met familie en vrienden. Maar ook de overheid wordt als vijand gezien, en de werkgever. Denk maar aan het toenemende flexwerken. De coronajaren hebben volgens haar dit gevoel verder versterkt. Het verlies aan gemeenschapsgevoel heeft de opkomst van het populisme in de hand gewerkt, is haar conclusie.
Dit probleem speelt zeker niet alleen bij ouderen maar ook bij jongeren. Tijdens de scholierenverkiezingen die onlangs weer worden gehouden, in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen, scoorden deze keer zelfs PVV en Forum voor Democratie het hoogst. Tijdens de nieuwjaarsnacht waren er weer tal van incidenten in met name Meijhorst. Waarbij ik me ook afvraag wat er in de laatste weken voor jongeren georganiseerd wordt in Dukenburg. Maken de jongerenwerkers van Bindkracht 10 dan massaal hun verlofuren op?
Noreena Hertz vraagt zich in dit verband ook af of de verregaande automatisering in de vorm van de zelfscankassa bij supermarkten wel een goede ontwikkeling is. Zo is er bij de Albert Heijn in Meijhorst nog maar één reguliere kassa open. Veel mensen ergeren zich hieraan. Het praatje met de kassajuffrouw of -meneer, voor sommigen het enige of een van de weinige contacten die ze op een dag hebben, schiet erbij in.
Kortom, een verre van positief beeld. Politiek, wat doen we eraan? Wil het vertrouwen niet nog verder afnemen dan is het hoog tijd voor actie.
Toine van Bergen
