Wielrennen. De grote rondes. We kennen bij het wielrijden drie grote rondes. De Vuelta, de Ronde van Spanje, sluit het seizoen van de grote rondes af. Gestart wordt altijd met de Giro de Ronde van Italië en de Tour de France, Ronde van Frankrijk, is de grootste en belangrijkste wielerronde. Het voorjaar en de zomer zijn bij uitstek de maanden van het wielrennen en de grote ronden worden in deze periode jaarlijks verreden. In deze aflevering zal het hoofdzakelijk gaan over de Tour de France.
Waarschijnlijk is het in één artikel niet uit te leggen wat de Tour de France is dan alleen een wielerwedstrijd van drie weken. Het wordt wel eens het grootste ‘circus aller tijden’ genoemd, een mengeling van sfeer en romantiek, al geldt dit waarschijnlijk niet voor de renners maar meer voor de media en het publiek Het publiek is al vele jaren in grote getale hierbij aanwezig. Dit heeft zeker te maken met de periode waarin deze ronde verreden wordt. De Tour vindt altijd plaats in juli, een periode waarin veel mensen vakantie hebben en het weer bijna altijd goed is.
Het begin
In 1903 was het fietstijdschrift Le Vélo marktleider en concurrent L’Auto-Vélo, van Desgrange, bleef behoorlijk achter met de verkoop van het eigen blad. Le Vélo spande tevens een rechtzaak aan omdat men de toevoeging van Vélo plagiaat vond. L’Auto schrapte de toevoeging. Desgrange moest iets bedenken om de verkoopcijfers van zijn blad weer omhoog te krijgen en zo ontstond het plan een wielerronde door Frankrijk te organiseren.
Henri Desgrange
De allereerste Ronde van Frankrijk startte op 1 juli 1903 met zes etappes van ruim vierhonderd kilometer per etappe. En dit gebeurde op ijzeren fietsen met één versnelling. In de huidige tijd is dit ondenkbaar. Tegenwoordig worden in totaal meer kilometers afgelegd met kortere etappes maar de Ronde duurt nu drie weken. De bedenker van dit wielerspektakel was Henri Desgrange. Men verklaarde hem ronduit voor gek bij het publiceren van zijn plannen. Desgrange was naast kantoorklerk ook verantwoordelijk voor het jonge sportblad L’Auto. Tevens was hij oud wielrenner. Deze wielerwedstrijd zou een stimulans voor de wielersport kunnen zijn en zijn blad L’Auto zou door het plaatsen van artikelen en uitslagen van de dagelijkse etappes meer bekendheid krijgen. De wielersport was in die tijd nog niet uit het kinderziekten stadium. De concurrentie onder de toenmalige coureurs van naam was heel groot. Groter dan heden ten dage. Maar ondanks alles waagde Desgrange zich aan dit avontuur. In januari van 1903 ontvouwde hij zijn plannen maar deze werden niet met veel enthousiasme onthaald en men dacht dat deze Tour de France niet door zou gaan. Het was een financieel kostbaar avontuur, Desgrange hield niet van halve maatregelen en het prijzengeld was voor die tijd enorm namelijk twintigduizend goudkronen. Na sluiting van de inschrijving hadden zich vijftien renners ingeschreven een en ander door tegenwerking van concurrerende sportbladen. Uiteindelijk schreven zich tachtig renners in waarvan er zestig aan de start op 1 juli stonden. De zes etappes voerden de renners van Parijs naar Lyon, Marseille, afstand 467 kilometer in de tijd van 17 uur en 45 minuten. Verder naar Toulouse, Bordeaux en Nantes om daarna weer in Parijs aan te komen. Om te controleren of de renners de juiste route fietsten waren onderweg controleposten geïnstalleerd. Daar moesten zij een handtekening plaatsen of hun naam roepen naar de controleurs. Na elke dagrit kregen de deelnemers twee tot vier dagen rust dit was nodig om te herstellen. Door de lange afstanden werd ‘s-nachts gefinisht. Van de zestig startenden renners haalden eenentwintig de finish. Winnaar was Maurice Garin hij had een voorsprong van bijna drie uur op de nummer twee. Wel vroeg men zich af hij alles wel per fiets had afgelegd. De Tour de France was direct een succes. De verkoop van het sportblad L’Auto was behoorlijk toegenomen. Henri Desgrange ging de geschiedenis in als de vader van de Tour de France.
Na deze eerste Tour vond Desgrange dat in 1904 een tweede uitgave moest komen. Het werd een kopie van de ronde uit 1903. Dus ging men opnieuw het avontuur aan met het verschil dat onderweg geen renners mochten aansluiten om één of twee ritten mee te fietsen zoals in de eerste uitgave van de Tour de France. Al snel ontstaan wat problemen. Mensen die aan het parcours wonen protesteren tegen de doorkomst van de karavaan omdat dit hun nachtrust verstoorde. Gezien de grote afstanden werd ook s-nachts gekoerst. De eerste berg die in de Tour van 1903 beklommen moest worden was de Col de la République, een berg van ruim elfhonderd meter was nu opnieuw in het parcours opgenomen. Bij de beklimming hiervan liep het volledig uit de hand. Supporters van Faure, die op kop lag, belaagden Garin die in de achtervolging was. Men schreeuwde: weg met Garin, sla hem dood. Maar Garin was niet bang uitgevallen en riep dat hij doorging tot Parijs. Onderweg waren meer ongeregeldheden zoals vechtpartijen met renners die stokslagen ontvingen van betogers. Wegen waren vaak bezaaid met glasscherven en kopspijkertjes. Vals spelen lag op de loer.
Garin won uiteindelijk ook deze editie van de Tour de France.
Een onderzoeksteam kwam later tot de conclusie dat onderweg door renners nogal wat overtredingen begaan waren zoals het nemen van de trein, het nemen van een andere route of het zich laten voorttrekken.
De conclusie van het onderzoek betekende dat de eerste vier coureurs van het eindklassement gediskwalificeerd werden. De nummer vijf, de negentienjarige Henri Cornet werd hierdoor winnaar. Tot op heden nog steeds de jongste winnaar van de Tour de France.
In de jaren die volgen zal de Tour de France steeds verder ontwikkeld worden
Foto links: Henri Cornet en foto rechts Maurice Garin.
Bericht november 2023
