‘Nijmegen is de stad van emancipatie voor iedereen die van elders komt’
Qader Shafiq uit Weezenhof is benoemd tot Nijmegenaar van het jaar. Dat maakte burgemeester Hubert Bruls op 6 januari bekend tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente. Een stadspanel verkoos Qader boven de andere genomineerden Bart Janssen en Nadï van de Watering.
Het persbericht van de gemeente meldt: ‘Qader Shafiq jaagt op uiteenlopende manieren verbeteringen aan waar het gaat om het Nijmeegse leefklimaat en het verbinden van inwoners met verschillende culturele achtergronden. Hij schrijft hierover in columns, organiseert het DI-VERS-festival, is vrijwilliger bij de Kledingbank en zet zich in om Nijmegen een waardige Shelter City te laten zijn. Daarnaast vervult hij diverse bestuursfuncties (onder andere voor de Bastei) en denkt hij mee in denktanks over onder meer het buitenlandbeleid.’
Felicitaties
Meteen na de uitreiking ontving Qader felicitaties uit het gehele land, onder andere van Eduard Nazarski, directeur van Amnesty International Nederland, en schrijver Abdelkader Benali, die zelf zes dagen later de Gouden Ganzenveer kreeg. Tijdens ons gesprek op vrijdag 10 januari, werd een bloemstuk bezorgd van Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling.
Verteller
“Ik ben zelden zo sprakeloos geweest”, zei je in je dankwoord. “Ik was verrast”, antwoordt Qader. “Ik vond de nominatie al een eer. Het was mijn tweede. Ik had Bart Janssen en Nadï van de Watering de titel ook gegund. Het is mooi geëerd te worden voor de dingen die ik doe, die ik belangrijk vind, voor mijn barricadestrijd. Ik ben een verteller. Als je iets te vertellen hebt, zoek je het podium op. Veel Afghanen, Irakezen en Syriërs kunnen niet vertellen wat ze meemaken en meegemaakt hebben. Nederland is het land van aankomst van velen. Syriërs bijvoorbeeld komen uit een afschuwelijke oorlog. Ze raken ontworteld. Ze moeten hier elke dag een verklaring afleggen waarom. Gunze de ruimte om op adem te komen! Aankomst betekent ook terugkijken naar wat ze kwijtgeraakt zijn. Ze lijden aan trauma’s, rouwen om wat ze achtergelaten hebben. Mensen leven hier in subculturen. Als de ontvangende samenleving jou niet verleidt tot participatief burgerschap, dan sluit je je aan bij landgenoten in diaspora. Zo ontstaan bijvoorbeeld Turkse en Syrische groepen.”
Dominee
Historisch besef is een essentieel deel van burgerschap. “We vergeten heel snel, bijvoorbeeld wat Nederland in Indonesië heeft gedaan. Dat is de mentaliteit van een handelaar. Ik wil een dominee zijn. Als het gaat over Afrikaanse migranten confronteer ik de Nederlanders met hun volle koelkasten en wijs ze erop waar de producten vandaan komen. We halen voor een prikkie grondstoffen uit Afrika, bijvoorbeeld kobalt. Wij ontnemen perspectief van die mensen daar. Ik heb in Afghanistan nooit geschoten; had wel een grote mond en trad op. Op mijn tiende was ik al op de radio als acteur in drama’s. Ik ben heel religieus opgevoed en las van jongs af aan. Ik kwam in aanraking met boeken in een land waar weinig boeken zijn. Ik ben een sociaaldemocraat maar wil geen politicus zijn. Dat heb ik kort geprobeerd. Ik houd niet van het ellebogenwerk. Eén politieke functie wil ik wel: burgemeester. Dat zijn verbinders tussen raad, ambtenaren en inwoners van de gemeente. Ik ben een verbinder, degene die signaleert, agendeert, ook werkt aan oplossingen.”
Nijmegen
Waarom heb je Nijmegen in het hart? “In Nijmegen komen mensen uit Limburg, Brabant, de Achterhoek, uit vele plekken. Nijmegen is de stad van emancipatie voor iedereen die van elders komt. Je kunt wel in vergetelheid komen, maar je wordt niet geweerd. Ik roep het college op: kijk niet alleen naar Nijmegen-Oost en andere wijken met hoogopgeleiden, maar naar de héle stad. Laatst was er een cultuurstudie. Het ingehuurde adviesbureau peilde níet in Lindenholt en Dukenburg. Al twee decennia is in Nijmegen een links college aan de macht. Hebben politici de hand in eigen boezem gestoken? Wat hebben ze uitgegeven aan oplossingen van vraagstukken die nog steeds leven? Er is een tweedeling in de stad: sociaal, economisch, cultureel. Dat moet niet! Dat blijf ik roepen.”
Dukenburg
Waar komt je liefde voor Dukenburg vandaan? “Ik geef een voorbeeld. Ik vermeed dure winkels. Als ik daar kwam, waren zes of acht ogen op me gericht. Ze vroegen meteen wat ik er deed. Wegwezen! In Dukenburg heb je dat niet. Daar hoor je erbij. De samenstelling van de mensen: iedereen die in Dukenburg woont, komt van elders. Er is gebrek aan overvloed. Mensen hebben oog voor elkaar. De cohesie die er is hebben de mensen zelf gecreëerd.”
Shelter City
Qader is coördinator van Shelter City. Die haalt mensenrechtenverdedigers naar Nijmegen. Qader: “Als we met hun ogen naar Nijmegen kijken, dan valt alles mee. De wereld wordt steeds kleiner. De wereld is veranderd. Juist nu is nodig dat je beseft hoe het is om in onvrijheid te leven. Solidariteit is inzicht. Inzicht is zelfkennis. De vrijheid wordt hier als vanzelfsprekend gezien. Je moet beseffen hoe dat gekomen is. Ik laat de Shelter-Citygasten zien. Dit is een compliment voor Nederland. De gasten zijn de visitekaartjes voor Nijmegen. Hier staan tientallen mensen klaar. Het gaat om drie aspecten: 1. De gasten tot rust laten komen. 2. Wat zijn hun behoeften en opleidingen? 3. Ons een spiegel voorhouden. Er zijn lespakketten over de gasten ontwikkeld. Ze gaan naar scholen, vertellen over hun strijd. Het verhaal over mensenrechten elders wordt verteld. Daardoor besef je dat alles wat we hier hebben niet vanzelfsprekend is. Dat moet je koesteren.”
Voornemen
“Als Nijmegenaar van het jaar zal ik vooral veel in de Nijmeegse wijken zijn, niet in het stadscentrum.”
Foto: Jacqueline van den Boom.
Bericht februarinummer 2020, De Dukenburger
