Je vindt ze in je tuin, als je goed zoekt, ze zitten vaak onder stenen of stukken hout. Pissebedden zijn erg nuttige opruimers. Ze eten afval en maken vruchtbare aarde (humus). De pissebed is een kreeftachtige en komt oorspronkelijk in het water voor. Er zijn ook waterpissebedden die in zout of zoet water voorkomen.
Nuttige opruimers
Pissebedden zijn heel belangrijk voor een vruchtbare bodem, net als de regenworm. Ze helpen mee met het opruimen van dode plantenresten, rottend hout en bladeren. Dit peuzelen ze lekker op en poepen het dan weer uit. Hun uitwerpselen zitten vol met goede voedingsstoffen voor de bodem. Zo kunnen er weer nieuwe gezonde planten en bomen groeien.
De pissebed vervelt elke drie weken. Maar hij laat zijn oude huidje niet liggen, hij eet het gewoon op. Je ziet pissebedden vaak in grote aantallen bij elkaar, op plekken met plantenresten, op een composthoop, op of onder een rotte boomstronk of boomschors. Ook in kelders komen ze voor. En ze zijn voer voor andere dieren. De pissebed heeft veel vijanden. Het wordt graag gegeten door insecten, spinnen, amfibieën en vogels.
Familie van de kreeft
De pissebedden behoren tot de kreeftachtigen. Ze zijn verwant aan garnalen, kreeften en krabben, ze hebben alleen geen scharen. Ze behoren net als insecten en spinachtigen tot de geleedpotigen. Het is een van de weinige kreeftachtigen die op land leven. Oorspronkelijk komen pissebedden in zout water voor, maar ze komen ook in zoetwater voor. En op land dus. De landpissebedden ademen met een soort kieuwen, die ze nat moeten houden. Ze drogen ook snel uit, daarom leven ze in een vochtige omgeving.
De vrouwtjes van de landpissebedden hebben een gesloten broedbuidel, ter bescherming van uitdroging van de eieren en de jongen in de eerste levensfasen. Daardoor zijn de landpissebedden niet meer afhankelijk van poelen of dieper water.
Zeven paar poten
Pissebedden bestaan uit segmenten, elk segment is bedekt met een harde plaat, de platen overlappen elkaar. Een volwassen pissebed heeft zeven paar poten. Tijdens hun groei vervellen ze meerdere keren, ook volwassen dieren doen dit. Dit doen ze in twee stappen, eerst de voorkant en dan de achterkant, of andersom.
Er zijn in Nederland ruim dertig verschillende soorten landpissebedden. De meest bekende zijn de ruwe pissebed en de kelderpissebed. Er zijn er die hard wegrennen bij gevaar, anderen drukken zich juist stevig op de grond, en je hebt de rolpissebedden, die een prachtig balletje vormen bij gevaar. Niet te verwarren met de oproller, die behoort tot de miljoenpoten.
Bedwateraar
Pissebed betekent bedwateraar. De pissebed wordt in dialecten ook wel beddepisser, beddezeiker, piszeug, piszogge of muurvarken genoemd. Vroeger geloofde men dat het uitstrooien van gemalen pissebedden tussen de lakens van je bed, of ook het eten ervan, kinderen zou helpen tegen het bedplassen. Er is ook een verhaal dat ze tegen maagkrampen hielpen. Mensen hadden een buideltje met pissebedden om de nek en als ze maagkramp kregen namen ze een pissebed. Een andere verklaring voor hun naam is dat als er veel bij elkaar zitten je een urineachtige lucht ruikt. Dat komt omdat ze ammonia afscheiden.
De paardenbloem wordt trouwens ook pissebed genoemd, vanwege het urineafdrijvend effect. In Limburg en in Vlaanderen wordt de paardenbloem behalve pissebed ook wel pisbloem genoemd.
Bericht maart 2024