De soep wordt niet zo heet gegeten…
2012. Een hele wijk schrikt op. Wat gaan ze nóu doen? Uit allerlei berichten wordt steeds duidelijker dat het college van Burgemeester en Wethouders iets van plan is in de buurt van Weezenhof. Iets met mensen die moeite hebben met gezamenlijk wonen en woonruimte. In eerste instantie reageert gemeente Nijmegen afhoudend. Het zijn nog maar plannen. Niks aan de hand. Al snel wordt echter duidelijk dat de plannen serieuze vormen gaan aannemen. Na een tijdje en veel aandringen komt er wat meer duidelijkheid. Gemeente Nijmegen moet huisvestingsmogelijkheden creëren voor mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats die opvang en zorg mijden omdat ze zich daar niet thuis voelen of reguliere opvang gewoon niet aan kunnen. En rondzwerven is ook geen optie, omdat deze mensen vaak wel zorg nodig hebben.
Ook Weezenhof blijkt gevoelig voor het ‘not in my backyard’-principe: er begint weerstand te ontstaan tegen de plannen. Die weerstand wordt alleen maar groter als gemeente Nijmegen op 23 oktober 2012 een bewonersbijeenkomst organiseert in het Kandinsky-college aan de Hatertseweg. De bijeenkomst levert weinig duidelijkheid op en ontaardt in extra onrust en verwarring. Nadat de gemeenteraad uiteindelijk de plannen heeft goedgekeurd (acht zogenaamde ‘Skaeve Huse’ aan de Stadbroekseweg, inclusief begeleiding) gaat een aantal bewoners van of nabij de Weezenhof naar de Raad van State om beroep aan te tekenen. De Raad van State verklaart alle bezwaren ongegrond behalve één. De vlakbij het beoogde terrein gelegen kwekerij ligt te dichtbij waardoor de kans bestaat dat eventueel gebruikte bestrijdingsmiddelen gevaar op gaan leveren voor de gezondheid van toekomstige bewoners. Hoge bomen plaatsen om dat tegen te gaan leveren weer veel te veel schaduw op voor de kwekerij.
Tweede ronde
De gemeente moet de procedure over doen en maatregelen nemen om de situatie aan de Stadbroekseweg te veranderen. Daar gaat een aantal jaren overheen en in de tussentijd worden de ‘afstands’-regels ook nog versoepeld waardoor de Skaeve Huse net buiten de emissiegrens vallen. In 2019 worden de papieren weer uit de kast gehaald en wordt besloten met een aangepast bestemmingsplan door te gaan met de plannen. “Waar in eerste instantie de gemeente dacht dat bewonersparticipatie niet echt noodzakelijk was, hebben de bewoners toch hun inspraak in het BuurtBeheerPlan (BBP) gekregen’, zegt Cor Duijndam, een van de leden van de buurtbegeleidingsgroep die opgericht is om de gang van zaken te begeleiden. “Vanaf 2013 was er al een concept BBP opgesteld door alle betrokkenen behalve de bewoners van Weezenhof. Wij werden er eigenlijk pas in juni 2020 als buurtbewoners bij betrokken. Gelukkig is het oorspronkelijke concept van het BBP door de aangestelde projectleider uiteindelijk in de prullenbak gegooid.” De projectleider, Sjon Debie, maakt een nieuwe versie die uitblinkt door duidelijkheid. “Veel compacter en veel overzichtelijker. Daar stonden gewoon lijsten in waar bewoners van de nieuwe woningen aan moeten voldoen. En het is véél minder reactief naar de bewoners toe en veel meer proactief, dus voorkómen dat ongewenste situaties zich zouden voordoen.”
Uitleg
Het woord zorgmijders was voor Cor en de rest van de bewonersvertegenwoordiging veel te vaag om als omschrijving te dienen van het type bewoners. “De toelichting ontbrak”, zegt Marja Duijndam, vrouw van Cor en ook lid van de buurtbegeleidingsgroep, “die kregen we uiteindelijk ook van de projectleider en van de GGD. Het bleek vooral te gaan om mensen die niet kunnen aarden in groepen, ook in een opvangsituatie, en die heel graag zelfstandig zijn.” Dat was dus duidelijk. Het mooie van het BBP is dat er afspraken in staan over wie wanneer waarvoor verantwoordelijk is. En dat geldt dan niet alleen voor de bewoners van de huizen, maar ook voor de buurt. Mocht er een keer iets aan de hand zijn op het complex dan zijn er duidelijke afspraken opgenomen over wie dan op welk moment kan ingrijpen en via welke weg die te bereiken is. Andere zaken waren in het begin weer onbespreekbaar. Zo wilde de buurtbegeleidingsgroep graag sommige huizen wat gedraaid hebben in verband met eventuele geluidsoverlast. Dergelijke verzoeken werden niet gehonoreerd.
Begeleiding
Sjon Debie heeft echt vooral aan de sociale kant zijn best gedaan. Er voor gezorgd dat die mensen in die huizen konden komen met duidelijke voorwaarden en regels. En natuurlijk hoe ze begeleid moesten worden.
“Zo’n project staat of valt natuurlijk met de begeleiding”, aldus Marja, “en dat was allemaal in eerste aanleg heel vaag. De ‘verdenking’ van buurtbewoners dat de nieuwe woningen door echte ‘aso’s’ in gebruik werden genomen, werd eerst niet voldoende weggenomen door de instanties. Later werd dat dus veel duidelijker.”
De begeleiding is er binnen kantooruren waarbij eerst bij de buurtbewoners de angst bestond dat juist ’s avonds en ’s nachts begeleiding nodig zou zijn. Dat blijkt echter niet het geval te zijn. Sterker nog, er is eigenlijk helemaal geen overlast van de bewoners van de woningen aan de Stadbroekseweg. “De begeleiding wordt gedaan door Iriszorg, Leger des Heils en RIBW en daar staan natuurlijk uren voor per persoon. Maar dat blijkt allemaal goed te gaan. Ze zijn ook regelmatig op pad met een bewoner en dan is er soms nog maar één begeleider”, zegt Cor, “en mocht er zich iets voordoen, ook in de avond en nacht, dan hebben wij uiteindelijk het nummer van een contactpersoon bij de politie en dan komen ze. Eigenlijk gebeurt er nauwelijks iets waarmee we iets moeten. Heel af en toe is er wel eens een beetje lawaai, maar dat heb je met alle buren. Daar komen we makkelijk overheen.”
Duidelijkheid
De Weezenhofse bewonersvertegenwoordiging in de buurtbegeleidingsgroep is het over één ding roerend eens. Als de gemeente de bewoners veel meer duidelijkheid en uitleg over de bewoning, de begeleiding en de verantwoordelijkheden had gegeven, zou het hele proces wel eens veel simpeler verlopen kunnen zijn. “De begeleiders en de bewoners die er nu zitten doen het erg goed”, vindt Marja, “daar staat of valt alles mee evenals met de selectie van de mensen.” Er is één bewoner gedwongen uit het complex weggegaan. Dat ging gewoon niet, ook niet met veel andere bewoners. “Maar dan gebeurt het wél en dat is voor iedereen goed en duidelijk”, zegt Cor, “we horen ook dat de mensen die er wonen het zelf heel prettig vinden om daar te kunnen wonen. Hun eigen stekje, zelfstandig en onafhankelijk.”
Verloop
De bewoners wonen er nu anderhalf jaar en er is geen verloop. Iedereen zit daar goed op zijn plek. En er zit in de praktijk eigenlijk geen limiet aan je verblijf zolang je je maar aan de regels houdt. Een keer per kwartaal komt de buurtbegeleidingsgroep bij elkaar. “Dat is genoeg”, volgens Cor, “het zegt eigenlijk iets over hoe weinig problemen er zijn.” Cor: “Uiteindelijk is alles honderd procent beter uitgepakt dan menigeen in Weezenhof vreesde.”
Een goed bericht uit Weezenhof en vooral een goede afsluiting van een jarenlang slepende ellende die waarschijnlijk voorkomen had kunnen worden door meer duidelijkheid in de informatie en een betere participatie van buurtbewoners vooraf. Plannen maken is een proces. Dat moet je samendoen.
Bericht november 2023
