Interview met wethouder Tobias van Elferen. “In Nijmegen komt er een gemeentelijk warmtebedrijf.” Dat zegt wethouder Tobias van Elferen. Hiermee hoopt hij de onrust rond de tarieven voor een warmtenet weg te nemen. Er is geen plek voor Vattenfall en Eneco.
Van Elferen heeft veel ervaring in de Nijmeegse politiek. Hij was twaalf jaar raadslid voor D66, waarvan vier jaar als fractievoorzitter. Sinds 2022 is hij wethouder. Hij heeft een hele diverse portefeuille: duurzaamheid (energie en milieu), cultureel erfgoed, digitalisering en ICT, personeel en organisatie en financiën. We ondervragen hem over duurzaamheid en cultureel erfgoed.
Afscheid van aardgas
Nederland gaat van het aardgas af en Nijmegen wil voorop lopen. Dukenburg is het eerste stadsdeel dat aan de beurt is. Het krijgt een warmtenet dat vanaf de ARN in Weurt via Lindenholt wordt aangelegd. De gekleurde Talisflats in Zwanenveld en de Valckenaerflats van Woonwaarts in Lankforst-Noord zijn als eerste aan de beurt (behalve de hoge flat in Lankforst 56e straat). Zij moeten gerenoveerd worden en krijgen meteen een aansluiting op een tijdelijk warmtenet. Het water wordt de eerste jaren verwarmd in nieuwe gasgestookte ketels tussen de flats. Minstens zeventig procent van de huurders moet hiermee akkoord zijn.
“Talis en Woonwaarts hebben voor dertig jaar afspraken gemaakt”, vertelt Van Elferen. “De vaste kosten blijven gelijk. De variabele kosten worden vijftien procent lager dan het gemiddelde gastarief. Om deze warmtelevering mogelijk te maken is een nieuw bedrijf opgericht bestaande uit ARN en Firan, een dochteronderneming van Alliander. Deze samenwerking zorgt ervoor dat de benodigde installaties en warmtevoorzieningen professioneel worden geregeld.’
Zeventig procent
Bij Woonwaarts werd de vereiste zeventig procent instemming snel gehaald. Bij Talis duurde dit langer. Er ontstond commotie. Zie ook de ingezonden brieven inde Dukenburger nummer 3 van 2024 (redactie) Van Elferen: “Dit kwam doordat er flyers werden verspreid met onjuiste informatie. Het beeld werd geschetst alsof er sprake was van koppelverkoop: dat de hele renovatie niet door zou gaan als het warmtenet werd afgewezen. Dat was niet het geval!” Inmiddels is ook bij Talis de zeventig procent gehaald.
Warmtebedrijf
In Amsterdam en Rotterdam zijn al veel woningen aangesloten op een warmtenet. Ook hier was beloofd dat het vaste tarief niet omhoog zou gaan, maar dat gebeurde wel. Om die reden heeft de verantwoordelijke wethouder in Den Haag eenzelfde, grootschalig project geschrapt. Er is echter een groot verschil meldt Van Elferen: “In deze steden is het warmtenet in handen van particuliere bedrijven: Eneco en Vattenfall. In Nijmegen komt er een gemeentelijk warmtebedrijf. Dat geeft diezelfde garantie van min vijftien procent. We zorgen dat een meerderheid in publieke handen is, minimaal 61 maar misschien wel honderd procent. ”In Nijmegen-Noord heeft Vattenfall het bestaande warmtenet in handen. Als het aan de gemeente ligt gaat dit over naar het nieuwe publieke bedrijf.
Huiseigenaren
Veel huiseigenaren hebben geen idee wat hen te wachten staat. Moeten zij twintig-, dertig- of misschien wel veertigduizend euro investeren om hun woning te isoleren en over te gaan op het warmtenet? Van Elferen: “Er is nu subsidie. Het kost op dit moment echt veel minder om mee te doen: vier- tot vijfduizend euro. Elke zeven tot tien jaar moet de huidige verwarmingsketel vervangen worden. Er is ook nog jaarlijks onderhoud nodig. Een warmtewisselaar die dadelijk in deze woningen komt werkt veel eenvoudiger. Die kan decennia mee. Hij is ook nog eens veel betrouwbaarder. Vroeg of laat komt het moment dat de netbeheerder gaat zeggen: binnen tien jaar gaat uw gasleiding uit de grond. Als mensen dan pas instappen zijn ze veel meer geld kwijt.”
Overlast door bedrijven
Op Oost- en Westkanaaldijk staan relatief veel vervuilende bedrijven. Eén belangrijke is gesloten: de asfaltcentrale aan de Energieweg. De gemeente praat regelmatig over de bedrijfsoverlast met inwoners van Kinderdorp Neerbosch, Neerbosch-Oost, Hees, Heseveld, Biezen, Nijmegen-Noord en Weurt. “Lindenholt zit daar historisch niet bij”, zegt Van Elferen, “maar wanneer daartoe behoefte is zijn ze van harte welkom. Voor mij gaat het erom dat ik in gesprek blijf met mensen die zich er zorgen over maken. We hebben recent discussie gehad over waar je meetpunten gaat plaatsen. In Lindenholt zijn die er. Eén ligt vlak tegen de A73 aan en we gaan dus nu tijdelijke meetpunten plaatsen langs de IJpenbroekweg. Tegelijkertijd worden we op stikstofdioxide steeds strenger. Dat is echt een stof die hoort bij autoverkeer. Daarnaast is er het geluid van verkeer. We hebben daar heel veel aandacht voor. Geur is ook een onderwerp dat de aandacht vraagt. Er is de afgelopen jaren nieuw geuronderzoek gedaan om die emissies goed in kaart te brengen. We gaan daar opnieuw beleid op vaststellen. Tegelijkertijd: juist bij geluid en geur loop je tegen een enorme handicap aan, omdat het heel moeilijk is om als overheid het goede te doen. Het is nu eenmaal zo dat wat voor de één een hele lekkere geur is, door de ander als heel vies wordt ervaren.’
Goederenvervoer
De milieuoverlast van auto’s vermindert, onder andere omdat er steeds meer op elektriciteit rijden. In 2025 worden de binnenstad, Hof van Holland en Heijendaal zero-emissiezones. Vanaf uiterlijk 2030 mogen daar alleen nog emissievrije bestel- en vrachtauto’s komen. De marktkooplui roeren zich. Ze wenden zich tot wethouder Cilia Daemen, die hierover gaat. Een andere bron van milieuoverlast is de scheepvaart. Van Elferen: “Wij gaan niet over wat er op het water gebeurt, maar we lobbyen daar wel voortdurend op. Ik zit in de landelijke stuurgroep voor het schone-lucht-akkoord. Daarin zitten maar drie wethouders, de gedeputeerde en staatssecretaris. Het is een klein clubje en als ik binnenkom zeggen ze nog net niet: o, daar heb je die van de binnenvaart! Daar gaat het ook echt over: hoe krijg je de schepen schoner? Dat gaat grofweg op twee manieren: of schonere motoren of emissieloos varen, dus met batterijpakketten of waterstof. Dat laatste is echt nog toekomstmuziek, moet ik eerlijk zeggen. Maar in Nijmegen werken we wel aan zero-emissie-binnenvaart samen met ENGIE, BCTN en andere partners. De batterijpakketten voor de binnenvaart worden nu snel ontwikkeld, maar je kunt er geloof ik nog maar tachtig kilometer mee varen. Ook geldt per 1 juli van dit jaar in heel Nederland een ontgasverbod, dus dan mag je nergens meer varend ontgassen. Maar we hebben onvoldoende ontgassingsinstallaties. Naast die ene in Nederland zijn er op korte termijn nog dertig nodig.”
Cultureel erfgoed
Wethouder Tobias van Elferen is zeer uitgesproken over het belang van cultuurhistorie en erfgoed in de gemeente. Hij benadrukt dat cultuurhistorie veel omvat, zowel het beschermen en aanwijzen van monumenten als het beleefbaar maken van cultureel erfgoed. Als wethouder is hij regelmatig in gesprek met erfgoedorganisaties over concrete projecten, zoals het ondersteunen van de St. Stevenskerk en het immaterieel erfgoed van carnavalsverenigingen. Hij legt uit dat de gemeente een rol heeft in het ondersteunen van zowel culturele instellingen als kunstenaars. Van Elferen: “Daarnaast heeft de gemeente vier grote erfgoedthema’s: de Romeinen, de Middeleeuwen (inclusief gebroeders Van Limborgh), de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw en de strategische ligging van de stad. (Deze laatste gaat bijvoorbeeld over verdedigingswerken.) Deze thema’s vormen een overkoepelend thema van Nijmegen als stad aan de Waal.”
Van Elferen benadrukt dat er een nieuwe visie is vastgesteld om het cultureel erfgoed beter beleefbaar te maken: “Er zijn veel verhalen in de stad, maar deze worden nog te weinig verteld. En we willen nieuwe doelgroepen bereiken. Nijmegenaren wonen in een van de mooiste steden op aarde. Het is belangrijk om de oude verhalen meer te vertellen. En het moet veranderen van passief een verhaal aanhoren naar een beleving van het verhaal maken, waardoor het betekenis krijgt voor de bezoeker. Vorig jaar was zangeres Lakshmi in het Huis van de Nijmeegse geschiedenis. Ze is mateloos populair bij de jeugd. Zij had onderzoek gedaan naar hoe mensen in een verpauperde Benedenstad onder elkaar leefden, maar ook hoe dat een hele hechte gemeenschap was. Die verhalen heeft ze opgehaald, opgetekend en er een boek van gemaakt. De Mariënburgkapel was helemaal vol met een nieuwe doelgroep: veel jongeren. Ook ouderen die zich allemaal afvroegen: “Wacht even, wie is Lakshmi en wie zijn al die jongeren hier?” Dat wil ik ook heel graag lostrekken. “Ik pleit ervoor om ook de historische verhalen van andere wijken, zoals Dukenburg en Lindenholt, meer zichtbaar te maken. Ik vind dat er tot nu toe onvoldoende aandacht is besteed aan het invoelbaar maken van deze verhalen.” Na afloop van het gesprek loopt Van Elferen naar ’t Groene Huis van Tuincentrum Lindenholt. Daar zijn allerlei producten te koop die niet belastend zijn voor het milieu. Hij laat zich voorlichten over dit nieuw initiatief.
Bericht april 2024
