Met meer dan 200 verschillende soorten bramen is Nederland een echt bramenland. Bramen behoren tot de rozenfamilie. Net als de roos heeft de braam veel stekels aan de takken. Tot het geslacht bramen horen onder andere ook de framboos en de Japanse wijnbes. Alleen al in Nederland en België komen meer dan 200 soorten voor, in heel de wereld zijn dat er meer dan 1400. Bramen zijn lekker en gezond, en in het bramenseizoen helemaal gratis!
Nederland bramenland
Bramen staan bij sommigen bekend als een teken van verstoring van de natuur door stikstof. Dat komt doordat de neerslag van stikstof het aantal bramen doet toenemen. Stikstof is van de ene kant onmisbaar. Planten hebben het nodig. Maar teveel stikstof in de bodem is inderdaad een probleem. Er is in ons land teveel stikstof door grootschalig gebruik van kunstmest en krachtvoer in de landbouw en door uitstoot in de industrie en in het verkeer. Planten die van stikstof houden (zoals brandnetels, bramen en gras), groeien daardoor veel sneller en overwoekeren de planten die minder stikstof nodig hebben. Daardoor verdwijnen niet alleen planten, maar ook vlinders en andere insecten die van die planten leven. Bramen zijn dus alleen het gevolg, en niet de oorzaak van de stikstof. Daarnaast groeien ze ook wel in vrij stikstofarme gebieden. En ze zijn ook juist heel nuttig in de natuur.
Bramen voor vogels en insecten
Zo zijn bramen goed voor verschillende dieren. Bramen zijn heel stekelig. Daarom zijn braamstruiken goede schuil- en leefgebieden voor veel dieren. De boomkikker maakt graag gebruik van braamstruiken in de buurt van water. Veel vogels gebruiken de dichte structuur van een braamstruik als veilig nest. De braamsoorten zijn waardplant (gastheer) voor veel nachtvlinders, met bijzondere namen als dubbelstipparelmoervlinder, levantspikkeldikkopje en schaduwsnuituil. Een waardplant is een plant waarvan sommige dieren voor hun voedsel afhankelijk zijn. Bramen zijn ook waardplant voor vijftien soorten bladmineerders, dat zijn insecten waarvan de larven gangetjes of holtes uitvreten in het bladweefsel, in dit geval het blad van de braam. Voor grote grazers is dat blad een goede voedselbron in de winter als andere gewassen minder beschikbaar zijn.
Gezond
Bramen zijn niet alleen lekker maar ook heel voedzaam. De Grieken, Romeinen en inheemse volken van Amerika zagen bramen al als een geneeskrachtige fruitsoort. Bramen bevatten veel vitamine C,
wat een goede stof is om de algehele weerstand te versterken. Dat komt door de functie van vitamine C als antioxidant. Je hebt vitamine C verder nodig voor de vorming van bindweefsel en de opname van ijzer. Bramen bevatten ook zogenaamde anthocyanen, aan welke stoffen bramen hun blauwpaarse kleur te danken hebben. Deze zeer krachtige antioxidanten versterken weer de werking van vitamine C. Van de blaadjes van de bramenplant kan je thee maken. Hiervoor moet je de bladeren na het plukken drogen op een droge en luchtige plaats. Hierna kan je van de gedroogde bladeren kruidenthee trekken. En de bramen kun je eten. Uit de hand, in bramenjam, bramentaart, in een smoothie.
Pas wel op voor besmetting door (de eitjes van) de vossenlintworm bij plukken in de natuur! De vossenlintworm kan ernstige infectie van de lever veroorzaken. Daarom is het advies geen bramen te plukken onder een hoogte van 1 meter, want een vos kan daar overheen hebben gepiest.
Wist je dat….
zowel de vruchten als de jonge scheuten van de braamstruik gebruikt kunnen worden als verfstof voor wol?
Bericht september 2024
