Zomer tip
In en rond de oude steenfabriek in Heteren is het Gelders Smalspoomuseum gevestigd. Hier is een bijzondere collectie van smalspoor locomotieven en wagons bijeengebracht gebruikt bij onder meer steenfabrieken. Het grootste deel van het materiaal heeft een spoorbreedte van 700mm (dit was min of meer de standaard in Nederland), de rest heeft een spoorbreedte van 600mm.
Industrieel smalspoor vond ook in ons land op ruime schaal toepassing. Vooral bij de steenfabrieken heeft deze vorm van transport veel gepresteerd. Soms kilometerslange lijnen in de uiterwaarden langs onze grote rivieren, van de kleiput naar de stort op het fabrieksterrein, waar zwaar (over)belaste treinen hun last torsten. Ook voor terreinonderhoud, transport op fabrieksterreinen, bij waterleidingmaatschappijen en gasfabrieken kwam men industrieel smalspoor tegen.
Collectie
Het museum heeft een stoomlocomotief, en ruim dertig diesellocomotieven waarvan veel nog rijdend. Daarnaast veel wagons en rijtuigen. Het museum is van de ‘Gelderse Smalspoor Stichting’, opgericht in 1984. In 1991 begon men in speeltuin De Blije Dries in Wijchen. Bezoekers konden op de woensdagmiddag en zondag een ritje maken met de smalspoortrein die een rondje van 800 meter maakte. In 1996 werd deze samenwerking beëindigd. De collectie bestond toen uit 15 smalspoorlocomotieven.
Geschiedenis van de stichting
Er volgde een tijdelijke opslag bij het station in Nijmegen. Helaas open en bloot in de buitenlucht op emplacement. In 1998 werd een nieuwe locatie gevonden in de Ooijpolder op het terrein van steenfabriek Wienerberger Erlecom. Op dit terrein werd in een paar jaar tijd een omvangrijk depot aangelegd met een spoorbreedte van 700 mm; een perron met twee aanliggende sporen, een onderhoudsloods met twee sporen en veel opstelsporen. Tevens waren er een paar stukken spoor voor materieel met een spoorbreedte van 600 mm. Helaas stond het overgrote gedeelte van de collectie nog steeds in de buitenlucht. Tot 2006, men moest toen weer verhuizen omdat het terrein voor zandwinning werd afgegraven.
De Steenbakkerij Randwijk, een rijksmonument waar stenen nog op de ouderwetse manier gebakken worden, in Heteren werd de volgende locatie. En hier kan men nog steeds de collectie bezichtigen. Bezoekers kunnen op de rijdagen een rondleiding krijgen over de steenfabriek zelf waar gewerkt word met een kolengestookte ringoven.
Gelderse Smalspoor Stichting. Renkumse Veerweg 5a. 6666 LE Heteren
E-mail: info@smalspoor.nl Telefoon: 06-2170 6820
Het museum is iedere zaterdag en woensdag geopend van 11 mei tot en met 26 oktober: van 11.00 tot 16.00 uur. Let op: Op de zaterdagen 28 september en 12 oktober gesloten.
Toegangsprijzen; 6,00 euro voor volwassenen en 5,00 euro voor kinderen tot en met 12 jaar. Pinnen: Graag! Honden zijn aangelijnd welkom.
Bericht augustus 2024
