”Wat ik hier nu heb, ook aan vrijheid, had ik vroeger in Chili willen hebben.” Vertelt Benito. Een bijzonder levensverhaal van twee uit Chili, met hun dochter, weggestuurde Dukenburgers: Benito Sanchez en Coty Salazar. Dat kan zeker gesteld worden. Inmiddels hebben ze hier niet alleen kinderen maar ook kleinkinderen. In Zwanenveld beleven ze al jarenlang de vrijheid die ze vroeger niet hadden.
Alpaca in de Ridderzaal na een optreden in Den Haag. Benito Sanchez is de tweede van links
Het levensverhaal van Benito begon in zijn geboortejaar 1951, in een mijnwerkersdorpje middenin het langgerekte Zuid-Amerikaanse land, met een kustlijn van 5.000 kilometer. Benito kwam uit een groot gezin: hij had zeven broers en drie zussen. In 1960 verloor hij echter twee broers toen Chili werd opgeschrikt door een zeer zware aardbeving en een daaropvolgende tsunami (vloedgolf).
Jeugdjaren
Zijn jeugdjaren werden gekenmerkt door grote armoede in een dorp waarin de meeste mensen de kost moesten verdienen als mijnwerker. Als enige in het gezin kon Benito doorstuderen. Hij raakte politiek geïnteresseerd en werd actief voor de socialistische partij, die steun verleende aan de toenmalig zeer populaire president Salvador Allende. In augustus 1973 was hij in Frankfurt (Duitsland). Daar gingen al verhalen rond dat er in zijn geboorteland een staatsgreep op handen was. En inderdaad. Op 9 september vloog hij terug naar Chili en twee dagen later greep het militaire regime van Pinochet de macht. De democratie was om zeep gebracht en de jacht op alles wat links was werd geopend.
Opgepakt
Direct na zijn terugkeer moest hij onderduiken. Benito was inmiddels getrouwd met Coty en ze hadden een dochter. Op de dag dat hij toch even langskwam op de verjaardag van hun kind werd hij ‘verlinkt’ door een buurtgenoot en opgepakt. Er volgde opsluiting in een voetbalstadion en later in de gevangenis. In die tijd heeft hij vreselijke dingen gezien en meegemaakt als het gaat om wat andere gevangenen moesten doorstaan. Zelf volgde een veroordeling tot twintig jaar gevangenisstraf omdat hij een internationale terrorist zou zijn.
Solidariteitscomité
Ondertussen waren er in veel landen felle protesten ontstaan tegen de militaire coup in Chili. In Nijmegen ontstond op de Katholieke (inmiddels Radboudumc) Universiteit een solidariteitscomité dat op alle mogelijke manieren het Chileense verzet probeerde te ondersteunen. Uiteindelijk droeg dit ertoe bij dat Benito na drie jaar gevangenschap het land mocht verlaten met zijn vrouw en kind.
In Nederland
De eerste woonplek van het jonge gezin was de Bijlmer in Amsterdam. Coty volgde een opleiding verpleegkunde en werkte vervolgens jarenlang in de zorg. Benito was een tijdlang vrijwilliger in het Tropenmuseum en vond vervolgens werk bij een ICT- bedrijf in de buurt van Schiphol. Het bedrijf groeide snel en er was behoefte aan een nieuwe productielocatie. Het personeel had daarbij inspraak en koos vervolgens voor: Nijmegen. De stad die hem had geholpen de vrijheid te hervinden! Een eerste woning werd gevonden in Zwanenveld, en halverwege de jaren tachtig volgde een verhuizing naar een andere plek in dezelfde wijk: tegenover onze hoofdredacteur. Daar groeiden hun kinderen op en werden Coty en Benito inmiddels ook oma en opa.
Alpaca
Enkele tientallen jaren geleden kwam Benito tijdens een straatmuziekdag toevallig in contact met een muziekgroep van enkele Nederlanders die Zuid-Amerikaanse folkloristische muziek speelden. Zijn interesse was direct gewekt en hij sloot zich als Chileen, en enige niet- Nederlander, aan bij Alpaca. De groep speelde de authentieke muziek van indianen uit diverse landen van Zuid-Amerika. De groep bezocht inmiddels diverse Zuid-Amerikaanse landen, waaronder Argentinië, om de muziek nog beter te leren kennen en te spelen.
Todo cambia
Een liedje dat erg bekend is heet Todo Cambia, oftewel Alles verandert. Dat gaat over iemand uit Chili die verbannen is naar Europa. Hij merkt dat alles om hem heen verandert: de kleding, de manier van denken, de manier van leven. Maar wat niet verandert is de liefde voor zijn land. “Deze tekst spreekt mij erg aan, want voor mij is het maken van deze muziek meer dan een hobby. Het is voor mij een manier om bezig te zijn met mijn land en mijn cultuur”, geeft Benito aan.
Geworteld
Benito en Coty hebben lange tijd gedacht dat ze nog terug zouden gaan naar Chili. Ze zijn er ook nog wel enkele keren geweest. Maar ze voelen zich nu te veel geworteld in Nederland waar ook hun kinderen en kleinkinderen hun plek hebben gevonden. “Ik pas daar niet meer. Wat ik hier nu heb, ook aan vrijheid, had ik vroeger in Chili willen hebben.”
Spaanse les
Benito is inmiddels enkele jaren met pensioen. Hij geeft nu Spaanse les bij STAAD in Wijkcentrum Dukenburg. Benito en Coty hebben meegewerkt aan Blik op Vrijheid, een tv-programma van Vimeo, terug te vinden via Google.
Bericht juli 2024
