Studenten van de Landbouwuniversiteit in Wageningen en van de Radbouduniversiteit hebben een uitgebreid onderzoeksrapport geschreven over diverse bedreigingen die er zijn voor het natuurgebied de Overasseltse en Hatertse Vennen, vlakbij ons stadsdeel Dukenburg. Met dit onderzoek is in kaart gebracht welke knelpunten er zijn tussen natuurbehoud en economische ontwikkeling in dit gebied. Het is Belangrijk om deze knelpunten onder de aandacht brengen. In verband met de grote ecologische waarde van de Overasseltse en Hatertse Vennen.
Het kent meerdere zeldzame leefgebieden (habitattypen) die we in Nederland moeten beschermen. Het vennengebied is rijk aan soorten, waarvan er meer dan vijftig op de rode lijst van bedreigde planten- en diersoorten staan. Er is een toenemende verstoring in het gebied met als voornaamste bedreigingen toerisme, vermesting en verdroging.
Huidige wetgeving niet toereikend?
Dit onderzoek laat zien dat het behoud van de natuurwaarden in kwetsbare gebieden zoals de Overasseltse en Hatertse Vennen lastig is, zeker omdat het gebied niet onder de Natura 2000- wetgeving valt. Het juridisch kader legt botsende belangen bloot tussen bijvoorbeeld recreatie, natuur en wonen. “De huidige Nederlandse wet- en regelgeving is niet toereikend om de natuur binnen een gebied als de Overasseltse en Hatertse Vennen daadwerkelijk te beschermen. Herziening van de regels is noodzakelijk”, stelt het rapport. Daarbij moet worden vastgelegd dat de totale effecten van alle projecten tezamen expliciet moeten worden meegenomen in de besluitvorming over het gebied.
In de praktijk worden natuurbelangen vaak ondergeschikt gemaakt aan economische ontwikkeling. Een betere bescherming van het gebied vergt een aanpassing van de structuren van bestuur en toezicht, met meer nadruk op samenwerking tussen de drie betrokken gemeenten Heumen, Wijchen en Nijmegen. Om efficiënt de knelpunten tussen natuurbehoud en economische ontwikkeling in en rondom het gebied te kunnen oplossen, zouden de gemeenten eerst nauwkeuriger moeten achterhalen hoe de natuur ervoor staat, bijvoorbeeld door middel van regelmatige monitoring van de soorten en leefgebieden in de Overasseltse en Hatertse Vennen en via gezamenlijk overleg tussen de gemeenten. Het zou in dat verband handig zijn als de provincie Gelderland wat meer de rol van coördinator op zich zou nemen.
Op de lange(re) termijn zou de natuur in de Overasseltse en Hatertse Vennen juridische rechtspersoonlijkheid kunnen worden toegekend, stellen de onderzoekers. Dat betekent dat we erkennen dat de natuur ook bestaansrecht heeft, net zoals de mens. Tot die tijd zouden alle betrokken partijen de natuur als volwaardige gesprekspartner moeten behandelen en de belangen van de natuur moeten meewegen bij beslissingen over het gebied.
Dit onderzoek laat zien dat natuurbehoud in bewoonde gebieden vraagt om samenwerking tussen verschillende vakgebieden. De situatie in het vennengebied is een voorbeeld van een complex probleem waar geen eenvoudige oplossingen voor zijn. Dat vergt een aanpak waarin verschillende perspectieven worden samengebracht. Ecologische kennis, juridische kaders, economische activiteiten en bestuurlijke besluiten moeten worden geïntegreerd, want door al deze kennis samen te brengen, ontstaan waardevolle inzichten over wat er speelt in het gebied, wat weer kan bijdragen aan effectievere samenwerking en besluitvorming. “Deze aanpak kan als voorbeeld dienen voor vergelijkbare problemen in andere natuurgebieden. Zo kunnen we als samenleving stappen zetten richting duurzame oplossingen voor het behoud van onze natuurlijke leefomgeving”, zo stellen de onderzoekers.
Het onderzoeksrapport is op internet te vinden via de website: www.vriendenvandevennen.nl
Bericht juli 2025
